Wus alawas lawas kalà kang jagat katiñcaping sangharà, tabé ta nghulun tan kataman upadrawà, dadya ta manastapa ta bhaþàra ring gunung ratu, tumon hatingkahing walêm ring Nùûà, hamangan naramangúà, mwah wwonging nùûà, tan tuna hangêmasin pati, hingolah waduké holihanya i bala samar, wus kalugra olih Dalêm ri Nùûà. Ika matêmahan runtik angên ira raja Bali, Bhaþàra ring gunung ratu, raju pwa sira mangké yan hangêntas pwa sira witing dukut pêtak, hingaran padhang kasnà tumuli angastrén pwa yà, mangké dadya pwa sira wwang hapêkik ring tata warónan ira, prawirà pwa sira, akakasih sang aji Dukut, sira ta hingadu dénira bhaþàra, ya ta hamaténi sira Dalêm Nùûà, doûanya hamangan manuûa, pjah pwa sira holih kris ratóa kañcaóa hajajaton lungiding manuk déwatha, hiku ingastrénan déning japa mantrà. Kunang salinané sang aji ring Nùûa, kalaning maholahan, mwah hana palungguhan ira lungkà-lungkà maóik, ri kana sang aji Dalêm lulut halungguh, tana, dalaning haprang, mwah salêbat ira sang aji Nùûa, humantuk ring tayà, krodha ta hibun nirà Bhaþàra Rohini, ya ta kaborosang danuné, tumuli mahurusan ka samudra, dadya rantaban wwang Nùûà, padha nambêlin, nora kawênang, doning hana ngaran têgal Tambling, mwah buh susu hasurupan ring wintang gdhang sabà, mangkana pidarthanya pjahnya tan pakléwaran, padha mulih ring úwargga, nêngaknà. Halawas-lawas pira-pira kunang suwén ikang loka caritanên pwa sira ri pangadêgan irà Bhaþàra Krêûóa Baturénggong, hakadatwan ring úwéccha lingarûa pùra, wyakti gêmuh pwa nikang ràt, malêþik ikang sarwwa nadi, sasab mraóa padha wurung, para tandha mantri padà rahayu, nora hacêngilan, padà lawan rowangnya, hingarêmba déning patih, mwang sang arya samudayà, sama wit turunan Wilwatikta, mwang hana Kyai Paminggir, mulaning Bali rêndah hanak, ita lwih wangúa, sdhêng hinarêp akên olih Dalêm, kang handiri ring úwéccha purà, ika ta hangidêring puri ning Dalêm, mwah Kyayi Paminggir, kapêrnah kompyang déning Ki Gusti ….. Manguri, hapaning manguri maputra Kyayi Popongo. Rakriyan Popongo pwa sira, maputra Kyayi Ngùrah Alit Kawan, putrana Kyayi Gusti Paminggir. Mwang hana pwa sira harinya stri, harané Ni Gusti Ayu Kutri, kalap dénya Kriyan Mogol, dadi lêlintah, doûàné harabi lan panaké, Ni Ayu Kutri lwar saking Gélgél, wétning kagila-gila tumoning lintah. Nêngakna ikà.
Mwah hana carita amngké tan lyan ira Dalêm, hanamtami kapti, ya ta yang kramà maring Panataran Padhang, sarwwi ta sira haburù, mwang hapikat, kahiring olih praménaké, katkaning juru boros, makadhi ta sira Dalêm mapadati, pangorêgé wêtwing pangajaran, ikà ta mangorêgin, salampah lakun hida Dalêm, tan lyan i pangajaran mangorêgin, katyanta padha samaptà, mwah ri hulihé Úri Aji sakéng Padhang, tinon ira wwong saking Nùûà, sama ta padhà sdhêg, padà ngêmbêng waûpà, rawuh ring pamêkêl saking Gulingan, padà sdhêg, hatùrnya patêh, nguningang tingkahing Dalêm Nùûà, margané nora ngrabinin wwong arabi, wétning úakti Dalêm, kawula tan purun. Hanghing Dalêm Bali nahyaning sasajà kéto. Lautang suba siga mulih. RI wkasan halawas mulih ta sira Dalêm tumuli sira hangangkatang dulang Mangap, spa kwéhnya, samà prawira hatinðih Dalêm, Ki Gusti Paminggir twanyà hingadu, tur padha hajujukungan, hamunggah ring Jumpahi, ring cdhok handog, mwah sapraptané rikà samà satut hingiring hyun ira Dalêm, ikà dwaning samà girêt amargi sarwi hasasurakan, mwang hatatuñjêlan lan abdilan, déning nora hana hanimpalin, ikà doning kari hanggêgêr, nêng akna mwah. Caritanên mwah pwa sira Dalêm Dukut, wyakti sira hatingkahing pañca wiûayà, hañmara dwéûà tan pinrêtan, hangrabinin wwang arabi, hagawé kéliking jagat, hagawé haro-haraning jagat, mangkana juga pêñcêp irang Dalêm. Wus mangkana tumuli kagyat pwa sira Dalêm, ri hulahing wwong Bali, hatutuñjêlan, mrêkpsa ngusak-asik, nànging tan hana sangkétanyà, dadya ta sêndhu ta sira Dalêm, tandwa hingundang ikang balà Samar, dhatêng ta balà samar, sama hanggawa pdhang apuy, sahasà padà mrang hamatrêm, hamét waduké rinumbah gilé, wwong baliné sami rasa tan pabayu, nglêmayang nglêmayung, tan pajajah prêsamà hagrah, hana padhêm kadinginan, hana mangêtngêtan ring sukêt, mwah sajawaning pjah kapraóan, prêsama tulak ka Bali, malar binuru déning bala Samar, hinurug déning poténg hapuy. Mwah saprapténg Bali, matêmahan pêjah, kabéh tumus katka tkéng I Gusti Paminggir, sira hangêmasin anta, tumuhur Ki Gusti Kulon ring Dalêm, ngùninga sapratingkahing balà, tlas padhêm, dadya mangên-angên sira Dalêm, lama tan angucap, hapan karêngö sira Kyayi Paminggir sira sampun ngêmasi, ri wkasan mangling ta sira Dalêm, yat kinon Kyayi hangêsanga rowanganya kinon mananêmang, réh spa kwéh wwang rwang, dwaning kabugbug, hana sékêt hana satus tan tuna hatunggalan bangbang, kabugbug, kéwala Ki Ngurah Paminggir kopasara tingkahing kûatriyan. Ri wêkas hana hyun Dalêm, yan mamanginon akna mamanguna pùrà, didiné hana pingêt, satingkahé habugbugan ika wangkéning prajurité sami, pagêbugé ka Nùûà, haranya dalên prajurit, marmmané watêk aprang, wnang kasiwi ring turunan Ngurah Paminggir, réh Kyayi Paminggir pêjah duking hajurit, sapêjah Kyayi Paminggir haningalan bobotan, têhêr hanama kadi kang bapà, mwah hana wêtuné Ki Gusti Wayahan, bibinya pêjah, iakng raré ika, handulu suku ring kangin dracapa balà, wayahnya rawuh lamun mahuripà, yanya muruga kunang, tan wangdé ya matêmah wyadi. Nêng akna -/- punang katha. Hampurà ta hulun didiné ta kna raja panulah. Caritanan ta úirà Úri Aji Gélgél, kantun runtik sira lan sira Aji Dukut, hangangkatang pwa sirà mangké Ki Gusti Tênganan, pwa sira hingadhu, jiróna pwa sira hingadhu déning Dalêm, réhé sirà wus wruh ring niti catùr wiwékà, katkaning samayà, hamarga pwa sira, saha kris i malélà dawà, olihé hanambut ring sirékaning wé Hundha, kangréñcangin tan kurangan, hajajukungan tur bang bidak, tan kocapan kagét têhêr ring bhumi Nuûà, raju sira humêdhêk ring pahunggwaning Dalêm. Singgih pasang tabé kang kawulà, humêdhêk ring pangkajà pakulun, manira wétning kahutus dé úri Aji Bali, durung tutug haturé, mangêling sira Dalêm Nuûà, huduh kita Jlaóþik ingsun wruh ring ri sadhatêngé kita, kita kahutus hamêjaha i ri ngong, ngong lêgà haninggala bhumi lmah, apan ingsun hanglaréng budhi, ngulurana kama dwéûà, apang I Ngùrah sadhu polahé, ngong hawéh, tan kadi Ngùrah Paminggir, ngùni tka mrêkoûa, nora hana karunanya, sahasa manunjêlin, yéka matêmahan mati kabéh. Kita Jlaóþik yan ingsun wus mantukà ring ciótyà, hana ikang bala samar mwah sawatêking Nùûà, kabéh, samà katur ring ràja
Mwah saprapta néng watangan, dadya ta rêngas turanggà sang prabhù, kala nira hapudati, kudanya mamêtak, tar wênang tinambakan, pirang wong katahé handêg, malar kariya hanumprak, matangnyan mangkanà, wiréh Kyayi Jlaóþik kasarêngin hantuk i balà samar, samà dané harùpà dhanujà, magagawan pdhang hapwi, hana hanak Kriyan Jlaóþik mabibi saking Pamdhilan, hajiné tan mangrunguwang doûané ngùni ring pamlandangan, né mangkin ikà manambakin, amtêmahan mandhêg ikang haúwà, raju tinalénan, ikang kuda katur ring Dalêm tumuli, hênti sukanya Dalêm ing Gélgél, marmmaning mangkana ring ngùni kalanyà cangkrama ring Gowalawah mwang ya ta rusaking padati, yata pinipil olihang pangajaran, wus mangkana dadya matùr Ki Gusti siréng Dalêm, manguningang kadi pangandikan Dalêm ring Nùûà, lamakané sira mawéha tadhah caru, tadahaning bala samar, hangkên hatahun, amngké kang nara ring Nùûà, tkaning punpunanya kabéh samà katùr ring Dalêm, mwah yan sira Dalêm hangêmpung prang ngarêpin úatru dé tabuhan atêngran, mangkana saturé Kriyan Jlaóþik, matangyan suka ta sira Dalêm yan mawéha nikang Nùûà katur ring paduka Dalêm, dadya ta mawêwêh sukrêtan ikang jagat, sapangadêg sira Úri Dalêm Baturénggong, wus mangkana mangké hana hyun hida Dalêm mawéha nugraha, ring kang sunu kang mangayahang ring Dalêm. Huduh kita Jlaóþik, kita mangdadi Ngùrah Agung, hanakta sang mabini saking Pamêdhilan, hanambakin kuda tur mangandêgang, ndanya mangké hanamà Ngùrah Pandhénan, kapatyannya ri wêkas, wnang mupakarà kûatriyan, mangkana kita Pangajaran, satata kita mangorêgin, sarusaking padati, mungsungên, makà pakéling matangnyan sasantunantà, hanamà I Ngurah Gdhé Pangorêgan, kapatyané wnang mopakara pakasatriyan, mangkana juka kita Kyayi Gdhé Paminggir. Dén padha hélinga kadhi hujaring kuna kunà, sira Ki Gusti Ngurah Agung katuran gênah ring Tojan, nêngakna ikang katha. Ri wêkasan wus alawas humadêg sira Úri Dalêm Anom, kaliyuga tang bhumi, hangkara halobbha lobhan, corok cinorok, tan kéwaúa tinahênan, pangindhaning pêrang ramé, ring Úwéccha Linggarûa Purà, wêtu para tuwas ira Kriyan Pandhé, doûané tan harêp ring pangrêratà, marmmané kabuntêh holihing wong ing Badung, prang hinapitan, ring kiduling Kutha rinangsang, ri kulwan sira Patih Kriyan Kubon Tubuh. Bala nira hangambêngi, samàhawirang ring Anghulurah Kañca, né sakéng Badhung Kutha, ring lor Kriyan Tabanan, Têgêh Kori, Buringkit, Kaba-kabà, sama ngawirangan sira Kryan Kañca, sama hangambêngi, hapégok sira mangétan, hakidik kang kari, wilangnya sasaring satus, Ki Gusti Pandhé sapih prangé manglawan Rakryiyan Panarungan, sira Kriyan Pandhé paratrà tumut têkaning santanà, kéwalya hanak mantunya kari, sök I Gusti Manginté tan katêmpuhari, hapan sira hatunggu lor, mwah sira Kryan Kañca hakukuhan ring wétan, saha balà nggêgêr, sarêng lan I Ngurah Pamêdilan, pangucapé yan tanàbraûþa sira Kriyan Pandhé, nora sira hañilirin mwah, prangé ramé, hagunung kunapà, sakwéhing sawa hinusungan ring bugbugan, hatunggalan bangbang, mwah sapêjahing Paódhé, tisti samun ikang nàgara ring Gélgél, nêngakna. Ri wêkasan, wuwus halawas, caritanên I Ngurah Kañca, lawan I Ngurah Pamêdilan, huwus paúcating panobhayà, holihé hakakasihan, lwir sapahu lawan si pinêjêh, twi padha psyà, ya héka don ira sira Kañca jnêk sira hagnah ingkanà, hamanguna kakubonan, sumaódhing lawan Ngurah Pamêdhilan. Sira Kañca hangalap ta sira, …… , kanya, luh kasih sakéng sira Kriyan Pamêdhilan, yéku ta winéh lawan Ngrurah Kañca, wuwus akrab kêrab, ri wêkasan kasêntana Ki Lurah Kañca sanunggal, haran Ki Ngurah Wayahan Makêñca, ngalap rabi hanaké Kyayi Minggir, hakasih Ni Ayu Prang, yatéku strinya I Ngurah Pakêñca, padha harus padha sukà, hawanannya hana panamayanyà Ki Gusti Paminggir, didiné I Ngurah Pakêñca katka tkéng santana, hapang hakrama pùra ring Dalêm Prajurit, mangkana sangkétané ring Ki Ngurah Kañca, Ki Gusti Kañca sawurnya tan apañjang, tlas angadyani kadi pamidiné Ki Gusti Paminggir, rawuh ring lêmah Kutri, déning sahikà, hanaké sira Pakêñca winarahan tutur kang pnêd, lamakané tan alémpas, kadi warah ràma twané, kita Ngurah Pakêñca, réhning bapa têlas ning asasat, dénta kéngêtakna, katkéng bésuk, haja lupà, kadi warahing bapà, aja wihang hakramà pùra, Dalêm Prajurit, lingganing pùra dharma ring wétaning lurung harupit, ring purwwaning krêtêg agung. Iki pakéling Bhaþara kang Wawu Rawuh, makà lamakané, 1350, jantos 1380, Dalêm ring Samprangan. Sapangadêg Dalêm Kêtut Ngulêsir, ñênêng ring Gélgél, swénya saking tahun, 130 jantos 1590. Sapamadêg Dalêm Baturénggong sakéng tahun, 1591 jantos tahun 1619. Sapamadêg Dalêm Bêkung 1550 jantos tahun 1580. Sapamadêg Dalêm Anom, sakéng tahu, 1580 jantos 1665. Sapamadêg Dalêm Dimadé 1665 jantos 1685 ring Gulyang, tan waróanên tlas. Ngawit sakéng Arya Bêlog, maputra Gusti Kabà-kabà, Ki Gusti Buringkit. Ki Gusti Kaba Kabà nunas putra padhana ring Dalêm Sagêning, hanak I Gusti Têgês, byang papadhan, malih saking panawing, putra pakaryyan jalu-jalu 5 diri, hanamà, I Gusti Kladiyan Pahang Bulya, I Gusti Bakung, Abyan Tuwung. Tambang. Nêngakna ikang katha. Tucapa mangké Kriyan Ngurah Pandénan, anak Kyayi Ngurah Agung Jlaóþik, mahibu I Gusti Ayu Pamêdhilan, asanak lén ibu ring I Gusti Gdhé Ngùrah Jlaóþik. I Gusti Ngùrah Pandénan, sinurud dé sang yayah maburù mapikat, ring alas, sangúara nira I Gusti Ayu Kalér, kañcit datêng ring lér gunung déúa Pamujungan, kasayut dé Jro Gdhé Bêndéúa Liran, duk Iúakà, Bhuta Gajah Raûa Bhumi, 1685, samapta. Nihan pangadêgan I Gusti Sidêmên, mingkéné purwwanya, kunang pwa tatwa brahmakula tatwà, Bhaþàra Brahma aputra sira Mpù BajrasatraJinamurthi pwa sirà maputra sirà Mpu Panuhun, Mpù Panuhun maputra Mpu Bradah, kunang Mpu Pradah duké hana ring lêmah tulis, haputra pwa sira tigang wiji, stri sawiji hanama Ni Méddhawati, kang laki hanama, Mpi Úiwagandhu, arabi lawan anak ira Mpu Witaraga, masuta limang wiji, laki 1, stri 4 wiji, kang laki hapanlah Mpu Witaragà, kang stri Ni Ratna Suméru, Ni Ratna Giri Natha, Ni Déwi Patni, Ni Déwi Sukérti. Mpù Bahulà hanak Mpu Pradah pinih alit, maputra limang wiji, kang laki, Mpu Wira Angsoka, Tantular, namanya wanéh, kang stri Déwi Dwaranika, Ni Déwi Ajñani, Ni Déwi Krêttajiwà, Ni Déwi Mrêtanggali. Kunang Mpù Angsonatha, atmaja laki-laki 4 diri, padha paripuróna, lwih kasidhiajñanan irà, anamà Mpù Panawasikan, Mpu Sidhimantra, hamuhuna kasidyan, sama lawan harin ira katigà, Mpù Smaranatha, kapat katkaning Mpù Kapakisan, mangkana turunan Mpu Pradah ing kuna, hnêngakna ikang katha. Tan kétung salarasirà Mpù Sidhimantra, muhun kasih ira Hyang Nagà Basukih. Gêntyaning caritha, tucapa Ida Panataran, wêtu sakéng Tulus déwà, hasanak karwa, hariné hanamà, Ida Bañakwidhé, humantuk ring Jawi Dêhà, Ida Panataran kantun ring Bali, ngambil pamargan kakyangé Ida Hyang Manik Angkêran, babotoh tan pirà, ngulêsir ring jagat Bali, sing jalan jalan magênah. Asiki kayuné hababotohan jugà, mwah kalaning wéntên tatajén ring Gélgél, I Gusti Agung Bêkung ngawéntênang tatajén ring Bañcingah, dané, wyakti ramé pisan kang babotohan, Ida Panataran ngalunganin, sah saking Griya Bêsakih, sarawuhé ring tatajén, tumuli Ida ngatêngahang, patarungé sampun wéntên tigang sêhêt, wéntên malih ayam durus, pêtoh ipun dados. Ida Panataran pabwaté ñaluk mukpuk, bilang kabwatin kawon, kagétan jagaté wêngi, mararyan tatajéné, kêtoké sàmpun tinarik hantuk jurunipun, malwaran ikang babotoh, Ida Panataran tulus Ida kawon, pakayun idané lêsu, turing lapa wlêkang, nora matatukwan, déning gêlaré sampun têlas, kawon, yaning mantuk ka Basakih, kaliwat sawat, pêtêngé limbak, hawanan nglalu di pênggaké ida mrêm, tan hana ngarungwang, wyakti ring wênginé pisan, raméné tan kodag, wéntên contokan, kompyangan, pakuswan, mwang klêcan, sampyan lindrikan, Ida Panataran, bêcik pisan sirêpé lêsuné kalintang, tur twara mangajêngang, sawiréh pangêndaning widiné nora wênang lémpasang,
ring pêjantosan, ida mangguh kasobhagyan, kalaning têngah wêngi, katujunên I Gusti Agung Bêkung huyang ring pakolêman, matangi tur ñingak galang ngêndik ring jaba, raûangantêg ka langité, nanghing hanaké malindrik makêlês sané maplalyan makêjang twara nawang, raris dané jumlêg ing natar, hêndihé sayan kabhinawa, murub makalangan, dadi kanggêk kayuné Ki Gusti Agung Bêkung, kapinêh ring pakayunan, ciri wéntên hanak mrêm ring jabà, kabawos ring pakayunan, twah sdhêng hadêgang mañca agung, glis dané mdhal ka bañcingah. Sarawuhé ring bañcingah, kacingak ring pênggaké kajà kangin ngêndih murub, ring gênah Ida Panatarané mrêm, tumuli kagyat dané déning dané huning, wantah Ida turunan saking Sanghyang Maóik Angkêran, tumuli katanginin, ida sang mrêm. Singgih sang hyang, sapunapi dados sanghyang ring dalam-dalan mrêm, bês twara ñayangang ragà hakidik, cén hadénan ñujur kasidyan
Tidak ada komentar:
Posting Komentar